Είναι πιο συχνές το καλοκαίρι εξαιτίας μιας πληθώρας παραγόντων που έχουν σχέση με τα μπάνια στη θάλασσα, τα βρεγμένα μαγιό που μένουν πάνω στο σώμα, το ότι μπορεί να ξαπλώσουμε στην άμμο ή σε ξαπλώστρα χωρίς καθαρή πετσέτα, τις συχνότερες σεξουαλικές επαφές και γενικά την χαλάρωση των μέτρων υγιεινής που συνοδεύει τη ραστώνη των διακοπών, παρότι φέτος, λόγω κορωνοϊού, περιθώρια για χαλάρωση δεν υπάρχουν.
Γιατί οι γυναίκες είναι ποιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
Στατιστικά, η κυστίτιδα αντιπροσωπεύει το 90% των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος, με τη βακτηριακή λοίμωξη να αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία της, γεγονός το οποίο έχει άμεση συσχέτιση με την γυναικεία ανατομία, που καθιστά τις γυναίκες πιο επιρρεπείς σε τέτοιες λοιμώξεις.
Συγκεκριμένα, η ουρήθρα των γυναικών είναι πολύ μικρότερη από των ανδρών, γεγονός που επιτρέπει στα βακτήρια να εισέλθουν γρήγορα στην κύστη. Επίσης, η γυναικεία ουρήθρα απέχει ελάχιστα εκατοστά από το αιδοίο και τον πρωκτό, δύο περιοχές όπου φυσιολογικά υπάρχουν μικρόβια, για αυτό άλλωστε στις γυναίκες, ο κίνδυνος εμφάνισης έστω κι ενός επεισοδίου ουρολοίμωξης στη ζωή τους είναι μεγαλύτερος από 50% (δηλαδή μεγαλύτερος από ότι των ανδρών να εμφανίσουν προστατίτιδα) και αυξάνεται περισσότερο με την ηλικία. Έτσι, ακόμα μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για τις γυναίκες που περνούν στην εμμηνόπαυση, καθώς η μείωση των οιστρογόνων επιφέρει αλλαγές στο pH του κόλπου με συνέπεια να διαταράσσεται η μικροβιακή χλωρίδα και να γίνονται πιο συχνές οι ουρολοιμώξεις.
Τα αίτια και οι παράγοντες κινδύνου
Παρότι η κυστίτιδα συνήθως αντιμετωπίζεται από τις περισσότερες γυναίκες σαν μια σοβαρή ενόχληση, και όχι σαν μια απειλητική πάθηση, σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στους νεφρούς και να καταστεί ύπουλη απειλή για την υγεία. Όταν η κυστίτιδα έχει βακτηριακή αιτιολογία, οφείλεται κυρίως στην είσοδο μικροβίων μέσω της ουρήθρας στην ουροδόχο κύστη. Πέρα από την πλημμελή ατομική υγιεινή και τις ορμονικές διαταραχές, κατά την εμμηνόπαυση αλλά και στην εγκυμοσύνη που καθιστούν τις γυναίκες πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση κυστίτιδας ενοχοποιείται η κολύμβηση σε μη καθαρά νερά, η χρήση κοινόχρηστων τουαλετών αλλά και οι λανθασμένες συνήθειες κατά τη χρήση τουαλέτας, ο τρόπος ζωής (αμελούμε να ουρήσουμε όποτε νιώθουμε την ανάγκη, φοράμε πολύ στενά ρούχα κι εσώρουχα) και οι σεξουαλικές επαφές.
Η σεξουαλική επαφή συχνά αναφέρεται ως αιτιολογικός παράγοντας υπεύθυνος για την εμφάνιση κυστίτιδας λόγω της τριβής που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια του σεξ. Η χρήση μεθόδων αντισύλληψης όπως σπερματοκτόνα και διαφράγματα, αποτελούν επίσης συχνά αιτία κυστίτιδας. Φυσικά, οι σεξουαλικές επαφές αποτελούν ζωτικό «κομμάτι» της ζωής των ενηλίκων και δεν υπάρχει καμία διάθεση εκ μέρους της επιστημονικής κοινότητας να «ενοχοποιηθεί» το σεξ για οτιδήποτε. Ωστόσο καλές πρακτικές όπως το ντους μετά το σεξ και η κατανάλωση νερού ώστε οι γυναίκες να ουρούν μετά το σεξ, βοηθούν στη μείωση του κινδύνου.
Πώς υποψιαζόμαστε μια κυστίτιδα
Τα συμπτώματα της κυστίτιδας είναι πολλά κι ενοχλητικά και μπορούν να μας χαλάσουν τις διακοπές, εφόσον το περιστατικό καταγραφεί το καλοκαίρι. Η κυστίτιδα εκδηλώνεται με έντονη ανάγκη για ούρηση, αίσθημα καύσου κατά την ούρηση, συχνουρία με μικρή ποσότητα ούρων, αιματουρία, δυσοσμία στα ούρα και πόνο χαμηλά στην κοιλιά.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Μετά τη λήψη του ιστορικού που αποτελεί το πρώτο βήμα στην ιατρική εξέταση για κάθε πάθηση απαιτούνται οι εξής τρεις εξετάσεις προκειμένου να διαπιστωθεί η αιτιολογία της κυστίτιδας: γενική ούρων και καλλιέργεια ούρων, μαζί με αντιβιόγραμμα και υπερηχογράφημα νεφρών-κύστεως. Μια 4η εξέταση, η κυστεοσκόπηση απαιτείται όταν υπάρχει υποψία νεοπλάσματος (καρκίνου της ουροδόχου κύστεως) κι όταν η κυστίτιδα υποτροπιάζει με τα «ένοχα» βακτήρια να αναπτύσσουν ανθεκτικότητα στα συνήθη αντιβιοτικά. Η ανθεκτικότητα των μικροβίων αποτελεί μείζον ζήτημα καθώς επίκειται το τέλος της εποχής των αντιβιοτικών και όπως θα διαβάσετε παρακάτω, για τη μικροβιακή κυστίτιδα ενοχοποιούνται κάποια μικρόβια που παρουσιάζουν πολύ υψηλή ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά.
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση της κυστίτιδας
Ανάλογα με τα εργαστηριακά ευρήματα στις εξετάσεις και τον «ένοχο» μικροοργανισμό- που συνήθως στη βακτηριακή κυστίτιδα είναι το κολοβακτηρίδιο E.coli και πιο σπάνια, η klebsiella, ο εντερόκοκκος ή ο σταφυλόκοκκος-χορηγείται αντιβιοτική αγωγή για αρκετές ημέρες. Τα συνηθέστερα χορηγούμενα αντιβιοτικά είναι οι κεφαλοσπορίνες, οι κινολόνες, η τριμεθοπρίμη-σουλφομεθοξασόλη και η φωσφομυκίνη, με τους ειδικούς να υπενθυμίζουν ότι πρέπει να τηρηθεί όλο το δοσολογικό σχήμα γιατί στην αντίθετη περίπτωση-αν κόψουμε πρόωρα την αγωγή-βοηθούμε να γιγαντωθεί το φαινόμενο της μικροβιακής αντοχής. Ειδική αντιβιοτική θεραπεία πρέπει να ακολουθήσουν οι ασθενείς εφόσον προσβληθεί ο νεφρός (δηλαδή εκδηλωθεί πυελονεφρίτιδα), ενώ στις μετεμμηνοπαυσικές γυναίκες συστήνεται η ενδοκολπική χορήγηση οιστρογόνων για την αλλαγή του pH του κόλπου, ώστε να μειωθεί η ευαλωτότητά τους σε ουρολιμώξεις/κυστίτιδες.
Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία
Οι πρώτες συμβουλές που θα δώσει ένας ιατρός είναι πως η πρόληψη είναι σαφώς η καλύτερη θεραπεία, ειδικά για μια πάθηση που έχει την τάση να υποτροπιάζει, να επανέρχεται και να μας ταλαιπωρεί.
Για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης κυστίτιδας συνιστάται:
• η κατανάλωση πολλών υγρών (νερού κατά προτίμηση)
• η σωστή διατροφή με άφθονα φρούτα και λαχανικά που έχουν αντιοξειδωτική δράση
• η καλή σωματική υγιεινή
• να μην αναβάλλουμε την ούρηση (να μην «κρατάμε» τα ούρα-είναι λάθος)
• το πλύσιμο της γενετικής περιοχής μετά το σεξ
• να μην κολυμπάμε σε αμφίβολης καθαρότητας νερά
• να φοράμε άνετα ρούχα κι εσώρουχα, από βαμβακερό ύφασμα που αναπνέει,
• να χρησιμοποιούμε δική μας καθαρή πετσέτα στην παραλία, στην άμμο και την ξαπλώστρα
• να μην χρησιμοποιούμε κοινόχρηστες τουαλέτες και κατά την χρήση τουαλέτας το σκούπισμα να έχει κατεύθυνση από μπροστά προς τα πίσω και όχι ανάποδα-γιατί υπάρχει κίνδυνος μεταφοράς μικροβίων από την περιοχή του πρωκτού.
Τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα με κόκκινα φρούτα του δάσους (acai berries, cranberries, μύρτιλα), βοηθούν στη μείωση του κινδύνου ενώ τα άτομα με διαβήτη πρέπει να γνωρίζουν ότι αν το σάκχαρό τους είναι αρρύθμιστο, τότε κινδυνεύουν περισσότερο από κυστίτιδες/ουρολοιμώξεις. Αν ο σύντροφος μας πάθει λοίμωξη του ουροποιητικού, πρέπει να αποφεύγονται οι σεξουαλικές επαφές μέχρι να ολοκληρωθεί η θεραπεία γιατί αλλιώς δημιουργείται «κύκλος» μετάδοσης.